'Eemnes is een fantastisch dorp, maar we moeten wel scherp blijven'

EEMNES - Nog heel even en dan is Gerard Wortel dorpsdichter af. Een opvolger is er al. "Het is goed voor de democratie als er een nar is", aldus de 71-jarige Eemnesser.

Op het terras van Restaurant & Rederij Eemlust is het gesprek met Gerard Wortel halverwege wanneer er een druppel regen valt. "Ach, de regen zal wel in Laren vallen", grapt de Eemnesser. Maar verder geen kwaad woord over de buurgemeente, hij heeft er immers ook vaak opgetreden. Over zijn eigen gemeente is hij wel kritisch en zijn er toch ook zorgen.

Dat laatste is voor wie de ruim honderd gedichten van Wortel de afgelopen jaren heeft gelezen, geen verrassing. De Eemnesser schreef, als opvolger van Gerard Beentjes, in zijn eerste termijn (2013-2015) 43 gedichten en tijdens deel 2 (2016-2019) maar liefst 70. Direct of indirect gingen al deze werken over Eemnes, vaak naar aanleiding van een gebeurtenis. "Maar ik doe niet alleen aan feitjes of gebeurtenissen. Het is meer in de breedte. Als je bijvoorbeeld naar WhatsAppgroepen in de buurt kijkt: dat kun je bezingen. Maar je kunt er ook een heel satirisch gedicht over maken. Over het individu. Over de schijnveiligheid die je creëert."

Daarmee maakt Wortel maar al te duidelijk dat hij kritisch is en zeker geen 'jubeldorpsdichter'. "Maar ik ben ook geen zeiksnor. Ik confronteer, houd mensen - en vooral de politiek - een spiegel voor. Ik merk aan de burgemeester dat hij daar blij mee is. Dat houdt ze scherp. Het is ook goed voor de democratie als er een nar is. Zo iemand plaatst dingen in een andere context."

'Veel stront'
De uitgesproken dorpsdichter is het laatste gedicht dat Wortel als dorpsdichter schreef. Discussies ging hij daarbij nimmer uit de weg. De afgelopen jaren kwamen veel onderwerpen voorbij: de verloedering van de polder, de kaalslag van de Wakkerendijk en natuurlijk de aanstaande sluiting van Café Staal. Maar ook de discussie over statushouders en Trump en natuurlijk de zwartepietendiscussie staan vermeld in de collectie. Met name over dat laatste gedicht Het dilemma van Sinterklaas kreeg Wortel, zoals hij zelf zegt, 'veel stront over' zich heen. Overigens, Wortel heeft zich ondanks wat minder fijne opmerkingen op Facebook nooit echt bedreigd gevoeld. "Maar," zegt hij, "ik wil ervan af dat we alles maar ophemelen in halleluja. Natuurlijk is Eemnes een fantastisch dorp, maar we moeten wel scherp blijven zodat dit een fantastisch dorp blijft."
Tijdens het gesprek maakt Wortel zich met name zorgen over de polder, die in zijn ogen 'huilt'. Het is niet meer het gebied waar de grutto en kieviet weelderig vliegen en bovendien is er geen bij meer te bekennen. Maar ook over het in zijn ogen 'megalomane' project het 'heilige huis van Eemnes' is hij nog lang niet uitgesproken. En dat terwijl Wortel, eind jaren 80 nog gemeenteraadslid, een jaar geleden zijn afscheid als dorpsdichter al aankondigde. Heeft hij geen spijt van die beslissing? Nee, is het duidelijke antwoord. "Ik heb niet getwijfeld om door te gaan, heb eigenlijk alle onderwerpen wel gehad. Alleen de politiek blijft over. En om nou alleen maar daarover te schrijven... En je bent er toch wel heel erg mee bezig. Bovendien gaat het ook ten koste van andere dingen. Dat is niet de hoofdreden om ermee te stoppen. Maar toch..."
Graag zette Wortel met zijn gedichten - net als met zijn liedjes - mensen op het verkeerde been. "Zo schreef ik een keer een liedje over een teckel en uiteindelijk blijft er van die teckel niets over. Maar eigenlijk beschrijf ik hoe mensen met elkaar omgaan, de gedichten hebben ook iets van actie. Maar dan op een ludieke manier. Dat maakt het toegankelijker. Het is niet keihard, wel begrijpelijk en herkenbaar."

Tijdsbeeld
Bang voor het bekende zwarte gat is Wortel niet. Er is juist meer tijd voor liedjes maken en optreden in kleine zaaltjes. Trots is hij wel op het boek Dichter op Eemnes met daarin de zeventig gedichten die hij tussen 2016 en 2019 schreef. Het tijdsbeeld, zoals Wortel het boek ziet, is de opvolger van Heimwee naar Eemnes waar 800 exemplaren van zijn verkocht. Dichter op Eemnes, met foto's van Lonneke Boots, ligt vanaf september in de verschillende boekhandels. Online bestellen kan ook via gerardwortel@ziggo.nl.