Referendum kan alleen met zege van gemeenteraad

12 september 2017, 13:37

WEESP Het Comité Zelfstandig Weesp kondigde vorige week aan een referendum te willen aanvragen over de bestuurlijke toekomst. Klinkt goed, zo'n volksraadpleging. Maar je moet er als burger misschien niet te veel van verwachten.

Moet Weesp fuseren, ja of nee? Mocht dat referendum er komen, dan is dat in Weesp het eerste lokale referendum. Gjalt Zondergeld had die primeur in juli 2005 al graag gehad toen hij met zijn toenmalige Actiecomité Centrumvisie Weesp (ACW) de Centrumvisie van de gemeente aan een volksraadpleging wilde onderwerpen. Maar dat feest ging niet door. Onder de kop 'Een referendum? Nee, dat kan in Weesp niet meer', lezen we in ons archief dit: De Centrumvisie, dat schreeuwt om een referendum. Dacht het Actiecomité Centrumvisie Weesp (ACW). Maar een referendum kan helemaal niet meer in Weesp. De tijdelijke referendumwet die in 2002 van kracht werd, geldt per 1 januari 2005 niet meer. Bestuurlijke vernieuwing is dus al weer oud voor je weet. […] "Een gemeente kan zelf een referendum in een verordening opnemen, maar Weesp heeft dat niet gedaan. In Weesp is dus geen referendum mogelijk", legt de gemeentewoordvoerster uit. Deze krant deed deze navraag nadat Gjalt Zondergeld van het ACW de redactie had gemeld dat hij serieus werk ging maken van een referendum over de Centrumvisie. "Ik wilde net een kopje thee drinken en daarna eens met de gemeente bellen om te vragen hoe je zo'n referendum moet aanpakken", zo reageert Gjalt Zondergeld op de nieuwe informatie. "Maar dat bellen hoeft dus niet meer – en ik heb wat sterkers dan thee nodig om dit te verwerken."

Op voorstel van D66 en CDA nam de raad in 2006 alsnog een verordening voor een raadplegend referendum aan. De bedoeling is dat gewichtige zaken aan het oordeel van de bevolking kunnen worden voorgelegd. Democratie in optima forma? In de referendumverordening stuit je op nogal wat obstakels. Het begint met 14 typen besluiten die niet voor een referendum in aanmerking komen (zoals benoemingen, de begroting en de verordening zelf). Dan is er nog de uitsluitende bepaling: "waarvan de gemeenteraad van mening is dat er andere dringende redenen zijn om geen referendum te houden". Eigenlijk staat daar: als de raad het niet wil, komt het er niet. De wet staat een bindend referendum niet toe, dus de gemeenteraad mag de uitslag ook nog eens naast zich neerleggen. Heeft dit instrument dan helemaal geen zin? Toch wel: de uitslag mag dan niet bindend zijn, het voert wel enorm de druk op en het geeft de gemeenteraad hoe dan ook aanleiding tot een nieuw, stevig debat. En wie weet een andere uitkomst.