Toen mij eens voor een weekendbijlage van De Telegraaf gevraagd werd wat ik het allerlekkerste van Laren vond, antwoordde ik spontaan: "De gehaktballen van slagerij De Vries."
Niet dat ik een culinair recensent ben die dit vleesgerecht beoordeelt op structuur, smaak, vorm, malsheid en vetpercentage; ik neem gewoon een hap, tik de bal soms even in de moutarde de Dijon, proef, kauw, slik en een meer dan voldaan gevoel overvalt mij wanneer de bolvormige lekkernij mij door het lijf glijdt.
Onlangs liep ik met mijn vriend Karel op weg naar het museum over het Noordeinde in Den Haag. "Ken jij Dungelman?" "Dungelman", riep ik onnozel als reactie en keek naar de winkel rechts van mij. "Dit is niet zomaar een slagerij, Leo, dit is hét bekende gehaktballenadres voor fijnproevers uit de Hofstad. Die is werkelijk…" Ik proefde. Een royale bal weliswaar - wat wil je ook als je buurman de koning is - maar toch deed de smaak me opnieuw verlangen naar die bol charcuterie van de Torenlaan (al moet ik toegeven dat na een avondje Amsterdamse opera de zelfgemaakte bal met pindasaus bij Beo ook niet te versmaden is).
De geschiedenis van dit oer-Hollandse product gaat terug tot 1615, toen de dichter Bredero al schreef over de 'frickedil'. Niet die smerige beproefde frikandel van tegenwoordig, maar een staaf vlees, een mooie ronde schijf van gehakt kalfsvlees en kalfsvet, destijds alleen bestemd voor de rijkere burger. Twee eeuwen later toegankelijk voor de minderbedeelden omdat men ontdekte dat het ook kon worden gemaakt van restjes vlees gemengd met broodkruimels. En nu ligt het bijna iedere woensdag op het bord van Jan Modaal.
Slagerij De Vries bestaat 75 jaar en viert dat zaterdag 5 mei de hele dag. Met afsluitend tussen 16.00 en 18.00 uur een heuse receptie met drank, lekkere hapjes en een echte dikbil. Eigenlijk is er nog een reden wanneer ik lopend langs die sierlijk in het wit geschilderde letters op de grote winkelruit altijd vrolijk naar binnenstap. Het is nog een plek in Laren waar de ambachtelijkheid vanaf straalt. Geen verveelde gezichten van modewinkelmeisjes op witte gympen, maar jonge mensen in frisse slagersjassen met een ouderwetse service die nog vertellen over de versheid van hun producten. Overal in de zaak zie je wel een gewonnen beker of een foto waarop zo’n dikke kont van een verbeterd roodbontrund dat in Harskamp nog gelukkig graast in de wei. Het geheim van een goede gehaktbal? (Ar)jan, 3e generatie Jannen de Vries: "Heel eenvoudig. Een eitje, wat paneermeel, wat kruiden, goed vlees en niet te veel poespas. Gewoon goede spullen en... Bol an!"