'Je hebt
pas autisme
als je op
Rain Man lijkt'
In iedere provincie een Papageno Huis. Dat is de ambitie van het bestuur van de Stichting Papageno. Het huis aan de Naarderstraat in Laren telt twaalf appartementen en is een initiatief van Jaap en Aaltje van Zweden. Koningin Máxima opende het onderkomen in augustus 2015. Het Papageno Huis is ook een leerbedrijf voor jonge horecamedewerkers met autisme. Zorgaanbieder 's Heeren Loo heeft plannen om dit najaar een dependance te openen.
Laren "Voor de buitenwereld heb je pas autisme als je op Rain Man lijkt", zegt prof. dr. Rutger Jan van der Gaag (68). De emeritus hoogleraar kinderpsychiatrie focuste zijn wetenschappelijke activiteiten vooral op ontwikkelingsstoornissen als autisme.
Hij heeft ongeveer tweehonderd publicaties in Nederlandse en internationale wetenschappelijke tijdschriften en boekhoofdstukken op zijn naam staan. Onder zijn begeleiding zijn tien mensen gepromoveerd.
Franchisemodel
Als voorzitter van de Stichting Papageno - en dus het Papageno Huis - wenst Van der Gaag in elke provincie eenzelfde onderkomen voor jongeren met autisme. "Maar, het is eerder een tienjaren- dan een tweejarenplan", zegt hij eerlijk. "De intentie om het concept uit te rollen is in ieder geval aanwezig. We moeten zorgen voor een goed franchisemodel en we hopen dat de commissaris van de Koning van Noord-Holland ons bij zijn collega's elders in het land wil introduceren. Daar moeten we de professionals - zoals 's Heeren Loo in het Gooi - aanmoedigen om het idee van een Papageno Huis te omarmen en dan per provincie te bekijken wie er mee gaat doen."
Onafhankelijkheid
De dagelijkse leiding bij het Papageno Huis is in handen van Christien Kuysters (55). Zij legt uit dat de 's Heeren Loo-dependance, die in ontwikkeling is en wellicht dit najaar in gebruik wordt genomen in Blaricum, geschikt is voor vier jongeren die al meer zelfstandig zijn. "Overdag en 's avonds zal daar wel begeleiding zijn, maar er is bijvoorbeeld geen slaapwacht. Hiervoor kunnen zij terugvallen op de medewerkers van het Papageno Huis, het transitiehuis waar jongeren met autisme de stap naar onafhankelijkheid maken. Zij wonen hier voor een periode en niet hun hele leven. Overigens beoordeelt de Stichting Papageno niet wie hier komt wonen, dat doet zorgaanbieder 's Heeren Loo."
Het huis aan de Naarderstraat is meer dan een luxe appartementencomplex. Jongeren met autisme - ook van buitenaf - kunnen er hun certificaat voor horecaondernemer behalen, meedoen aan dagbestedingsactiviteiten op sport-, muzikaal en horecagebied. Het is een bedrijf waar met een handjevol betaalde krachten wordt gewerkt, ondersteund door tientallen vrijwilligers. Het restaurant begint steeds beter te lopen. Met name de Papageno-appeltaart is enorm populair. "Bovendien hebben we het mooiste en rustigste terras van Laren", lacht de directeur. Daarnaast is er kunst van unieke mensen te bezichtigen. Een expositie gemaakt door mensen met een beperking in samenwerking met Sherpa en Philadelphia. De tentoonstelling wisselt elke zes weken. "Heel kleurrijk en het inspireert onze jongeren ook weer." De kunstwerken zijn ook te koop; de opbrengst komt ten goede aan creatief materiaal.
Sinds kort wordt ook gebruikgemaakt van de keuken van Vivium De Stichtse Hof dat op een steenworp afstand van het Papageno Huis ligt. "Er is zo veel vraag naar werkplekken in de horeca", zegt Kuysters. "We kunnen nu vier jongeren extra inzetten." Overigens is de directeur op zoek naar meer luwe werkplekken waar jongeren in veiligheid en min of meer beschermd aan de slag kunnen.
Herinrichting
Omdat het Papageno Huis steeds meer bezoekers krijgt, dient het voorterrein beter ingedeeld te worden. Tijdens het benefietconcert is daar aandacht voor gevraagd en is er budget beschikbaar gesteld. Het herinrichten van het voorterrein heeft een aantal voordelen, zegt Kuysters: "Meer parkeerruimte voor de oudere bezoekers uit de BEL-gemeenten en invaliden en een rustiger voorterrein waardoor onze jongeren minder last van prikkels hebben. Ook ziet het er verzorgder uit en is het veiliger." Overigens verandert er voor het aanzicht vanaf de Naarderstraat niets ten opzichte van de huidige situatie.
Medewerkster Patty Bakels (47) werkt in het professionele restaurant van het Papageno Huis:
"Het is écht een feestje. Het is net of ik dertig kinderen heb", zegt Patty Bakels uit Hilversum liefdevol. Ze werkt ruim twee jaar in het restaurant. Ze kwam als vrijwilliger binnen en kreeg een vaste baan (20 uur p/wk) aangeboden. "Het is een superteam en we hebben allemaal één ding voor ogen en dat is dat de jongeren gelukkig zijn."
De Hilversumse voelt zich er als een vis in het water. "Maar aan iedereen mankeert toch iets? Deze jongeren zijn alleen toevallig gediagnosticeerd op autisme. Ik wil hen helpen groeien. Als zij hier met een lach op hun gezicht weggaan dan is onze dag ook goed."
Ook de moestuin valt onder haar verantwoording. Het is ook een vorm van dagbesteding, maar zit nog wel in de opstartende fase. Elke donderdagochtend werken een jongere, twee vrijwilligers en Patty in de tuin. Vooralsnog schuift er elke week een andere jongere aan. De koffie wordt in gezamenlijkheid met de restaurantdagbesteding gedronken. In de tuin worden groenten, fruit en kruiden gekweekt. Onlangs werden nog verse knoflook, bietjes, prei, sla en andijvie geoogst.
Vrijwilligerscoördinator Diana Tarmidi (53) heeft een kleine zeventig vrijwilligers onder haar hoede:
Vrijwilligerscoördinator Diana Tarmidi uit Huizen werd via haar broer Dennis die bij 's Heeren Loo als persoonlijk begeleider werkt, bekend met het Papageno Huis. Ze werkt er twintig uur per week als vrijwilligerscoördinator en in die functie stuurt zij 66 vrijwilligers aan. "Je moet in deze job veel liefde kunnen geven", vertelt Diana.
De vrijwilligers zijn actief in het restaurant-leerbedrijf, bij de dagbesteding, in de (moes)tuin en/of bij de extra activiteiten zoals de koffie-, jazz-, zomer- en benefietconcerten. Diana zorgt voor de roosters, de werving, neemt de sollicitatiegesprekken af, luistert, gaat op ziekenbezoek en zorgt dat elke vrijwilliger op haar of zijn verjaardag een wens ontvangt.
Wie vrijwilliger bij Papageno wordt, wordt onderdeel van het team. Iedereen is even belangrijk. Diana: "Vaak denken mensen dat je hier moet zorgen, maar het gaat om de interactie tussen de jongere en de vrijwilliger. Samen plezier hebben om aan iets te bouwen. Er zijn ook leermomenten voor de vrijwilligers zelf. Wij horen terug dat zij het prettiger vinden minder filters te hebben, eerlijker zijn. En ook bij de jongeren zijn de veranderingen écht zichtbaar."
De Huizense is nog op zoek naar buddy's die met de jongeren willen sporten, fietsen, naar Singer Laren gaan, op hun kamer een klein hapje maken of gewoon een voetbalwedstrijd willen kijken.
Wie ook op een zinvolle manier iemand wil helpen, is welkom bij Papageno. "Ik spreek altijd af: draai twee à drie keer mee binnen Papageno en kijk dan waar je je het prettigst voelt. De uitdaging is om iemand op een zinvolle manier te kunnen helpen, om plezier te maken en enige vorm van communicatie op gang te krijgen. Vrijwilligers dienen zich wel te realiseren dat de verbinding op structurele basis plaatsvindt en niet vrijblijvend is."
Vakantieperiode
Ook deze vakantieperiode organiseert Papageno activiteiten voor jongeren met en zonder autisme. "Leuk voor de jongeren om ook eens samen met hun broertje of zusje te kunnen doen." Op woensdag 18 juli is er tussen 13.00 en 15.00 uur voor jongeren vanaf 13 jaar een graffitiworkshop. Voor dezelfde doelgroep is er op woensdag 25 juli (13.00 tot 15.00 uur) de gratis activiteit 'Papageno bakt cupcakes'. Ook zijn kinderen tussen de 6 en 12 jaar die van zingen houden welkom tussen 13.00 en 15.00 uur om deel te nemen aan het popkoor (deelname 3,50 euro). Tot slot zijn er een bootcamp en vossenjacht op woensdag 8 augustus. Beide activiteiten zijn gratis en zijn geschikt voor kinderen vanaf 12 jaar. Verzamelen op de Oude Naarderweg 2 in Blaricum (bootcamp duurt van 15.00 tot 17.00 uur en de vossenjacht van 13.00 en 17.00 uur). Opgeven en meer informatie via meedoen@stichtingpapageno.nl. Science4kids organiseert ook dit jaar summerscience-activiteiten in het Papageno Huis in de week van 23 juli.
Voor meer informatie: Papageno Huis, telefoon 035-5388091.
