Dorpsdichter Wortel (70) haalt de waas van de truttigheid weg
Gerard Wortel vindt dat zijn tijd als dorpsdichter er op zit. Een vacature voor zijn opvolger per 1 september 2019 staat dan ook vanaf heden open. Hij/zij moet - als het aan Gerard zou liggen - het heerlijk vinden om zo af en toe in een wespennest te porren ("dat brengt de discussie op gang") en de achterkant van het gelijk durven te laten zien. "Ook moet je ironisch zijn", meent de rijmelende columnist.
Eemnes Gerard Wortel (70) woont nog altijd in zijn ouderlijk huis aan de Kerkstraat nummer 1. Hij groeide daar op als één van vijf kinderen. Zijn vader had daar een winkel in Nederlandse volkskunst. Naast taalknutselaar is Wortel ook theatermaker, bard en zanger. Zijn multicultimechapercusdrumklavier heeft een prominente plek in de woonkamer. Aanleiding voor het bezoek is zijn aangekondigde vertrek als dorpsdichter. Terwijl de koffie pruttelt, steekt Wortel aan de keukentafel van wal.
"Na jaren onder andere regelmatig schrijven over de lokale politiek komt die politiek je op een gegeven moment je strot uit", valt hij met de deur in huis als hij uitlegt waarom hij de erefunctie van dorpsdichter op 1 september 2019 na zes jaar - vier jaar langer dan de aanvankelijke afspraak - neerlegt. "Het dichterschap houdt me altijd bezig en helpt me van een stuk frustratie af, maar ik heb ondertussen wel al vijf gedichten over de lintjesregen geschreven. Wel allemaal verschillend hoor, net als de twintig gedichten over de polder in al zijn facetten."
Is je hoofd dan leeg? "Nooit", lacht Wortel. "Maar als dorpsdichter ben je er wel altijd mee bezig. Neem recent het gedicht De Meentweg. Ik loop al dagen te zoeken naar de juiste woorden, mooie metaforen omdat ik vind dat het een lyrisch gedicht moet worden." Het gedicht over dorpssmid en overbuurman Jaap Eek, dat hij kortgeleden schreef, rolde daarentegen zo uit zijn pen: "Dat kwam rechtstreeks uit mijn hart." Ook over de Eemnesser Vaart kan hij mijmeren. Hij maakte daar als kind, tiener en jongeman van alles mee. "Ik heb daar geschaatst, gezwommen en gevreeën. Dat ligt eigenlijk allemaal al klaar." Hij hoeft alleen in zijn hoofd het juiste deurtje open te zetten en dan stromen de herinneringen verpakt in dichtregels er zo uit. "Wel met subjectieve perfectie, want ik wil het écht goed hebben."
Als opvolger van de toenmalige dorpsdichter Gerard Beentjes werd Wortel op 1 september 2013 aangesteld door het college van burgemeester en wethouders. De opdracht is: schrijf minimaal acht gedichten per jaar. "Het zijn er gemiddeld twintig geworden." Zijn aanstelling wordt na twee jaar met een jaar verlengd, maar Wortel zou Wortel niet zijn als hij ook na drie jaar al 'uitgedicht' zou zijn. Een tweede termijn van drie jaar volgde. Het college van B en W schreef de Eemnesser destijds: "Uw enthousiasme en het succes bij het Eemnesser publiek is een van de redenen waarom het college heeft besloten u wederom voor drie jaar aan te stellen".
Schot in de roos
Wortel maakt gedichten, liedjes en voordrachten, zichzelf wel of niet begeleidend op gitaar, over alles wat direct of indirect met Eemnes te maken heeft. En meestal doorspekt met een flink portie ironie en zelfspot. De onderwerpen zijn en worden aangedragen door zowel de gemeente Eemnes als door de inwoners en Wortel zelf. "Het was vijf jaar terug een schot in de roos", omschrijft Wortel. "En het zijn geweldige jaren geweest. Ik ken mijn dorp, houd van tekstschrijven, satire en de discussie aanzwengelen. Ik heb geprobeerd de waas van de truttigheid weg te halen en dat kost heel veel energie", zegt de mede-oprichter van theatergroep KNIJN (1980-2011). "Ik wil me weer meer op kleinkunstliedjes en de muziek focussen." Zijn laatste voordracht valt wellicht samen met de opening van het Huis van Eemnes. "Daar zou dus nog zomaar een leuk gedicht uit kunnen rollen!"
Tweede boek
Wortel wil zijn dorp Eemnes, in velerlei facetten, zoveel mogelijk vastleggen in zijn gedichten. In 2015 verscheen zijn dichtbundel 'Heimwee naar Eemnes'. Bij zijn vertrek in september 2019 verschijnt 'Gerard Wortel dichter op Eemnes'; met ruim zeventig gedichten en even zoveel beeldbepalende full colour foto's. Ook hiervoor werkte de Eemnesser met de lokale fotografe Lonneke Boots.
Gedicht over dorpssmid Jaap Eek kwam rechtstreeks uit zijn hart
