Gemeenten in Gooi en Vechtstreek moeten veel meer regionaal denken
Dossiers die regionale aanpak vereisen worden steeds urgenter. Maar het toverwoord 'samenwerken' mist in Gooi en Vechtstreek nog magische kracht.
REGIO "Als wij niet investeren in vestigingsbeleid en openbaar vervoer, kan dit gebied onder druk komen te staan." Directeur Igor Meuwese van de Regio Gooi en Vechtstreek zet kraakhelder de urgentie neer die samenwerking van de acht gemeenten in deze regio heeft op (boven)regionale dossiers. Hoopgevend is dat die noodzaak meer en meer door de gemeenten wordt erkend.
De gemeenten Blaricum, Eemnes, Gooise Meren, Hilversum, Huizen, Laren, Weesp en Wijdemeren zoeken de regionale samenwerking al jaren. Op een aantal punten, waaronder zorg en afval, marcheert dat prima. Maar rond werkgelegenheid, verkeer en natuur zijn de lokale belangen moeilijker over gemeentegrenzen heen te krijgen.
Vorige week stroomde Singer Laren vol met zo'n 200 raadsleden, wethouders en burgemeesters uit deze regio. Ze stelden zichzelf de vraag: hoe pakken we belangrijke thema's in deze regio gezamenlijk op? Dat leidt tot een geactualiseerde Regionale Samenwerkingsagenda (RSA). Voorafgaand dienden de gemeenten al hun zienswijzen daarover in. Daarin erkennen de gemeenten dat ze voor het beleid op grote dossiers regionaal moeten denken. Meuwese constateert dat het vrijblijvende eraf gaat. "De huidige Regionale Samenwerkingsagenda is eigenlijk een bundeling van wensen. De nieuwe RSA wordt vanuit een andere context weergegeven: de noodzaak wordt gevoeld en erkend."
Hij haalt het MIRT-rapport aan waarin het ministerie, provincies en regionale partijen de infrastructuur, de ruimte en het transport analyseren in het gebied ten oosten van Amsterdam. De analyse is voor de Gooi en Vechtstreek alarmerend. Het zwarte scenario: werkgelegenheid dreigt weg te lekken naar omliggende gebieden, daardoor zullen de wegen dichtslibben, blijft er van het Gooi vooral een woongebied over, waarmee de basis onder veel voorzieningen wegvalt. Erger nog is dat uit de analyse blijkt dat de Gooi en Vechtstreek er maar niet in slaagt daar iets tegen te doen. Hier wreekt zich het gebrek aan regionale daadkracht.
Hoe bereik je dat? Pieter Broertjes deed, als voorzitter van het algemeen bestuur van de regio, de oproep om te komen tot een model waarin de gemeenten samen beleid maken per dossier en kijken naar de legitimatie en de rol van de gemeenteraden. Dat is misschien makkelijker dan op alles tegelijk.
Regionale visie
Dan is er nog de Omgevingswet die in 2021 in werking treedt. Gemeenten moeten één samenhangende, strategische visie op de leefomgeving formuleren. Meuwese: "Eigenlijk zouden wij toe moeten naar een regionale omgevingsvisie, want veel van die onderwerpen overstijgen de gemeentegrenzen. Die regionale visie moet méér zijn dan acht lokale visies met een nietje erdoor. Je zult samenhang moeten aanbrengen. Het lastige is: dat moeten de gemeenten toch echt zelf doen."
Kortom: bij gebrek aan een Gooistad moeten de acht gemeenteraden in Gooi en Vechtstreek op cruciale dossiers tot gezamenlijk beleid zien te komen, waarbij ieders belang gewogen wordt en het resultaat democratisch gelegitimeerd is. En dat alles een beetje snel. Tijdens het Regiocongres tekende zich af dat de focus zal moeten liggen op mobiliteit, economische vraagstukken, het behoud van de kwaliteit van het landschap en de energietransitie. Meuwese: "De energietransitie is landelijk, die andere zijn echt óns probleem."
Het Regiocongres werd afgesloten met een optreden van het Radio Filharmonisch Orkest. Deze uitsmijter was een metafoor: hoe individuele muzikanten dat mooie muziekstuk alleen kunnen uitvoeren als ze samenwerken. De samenwerking tussen de gemeenten in Gooi en Vechtstreek is echter moeilijker dan dat. De gemeenten zijn geen muzikanten die je op de juiste plek moet zetten, maar complete orkesten die moeten samensmelten tot één. Dat betekent - om de vergelijking maar door te trekken - dat sommige gemeenten hun dirigent en eerste violist moeten thuislaten. Meuwese: "Samenwerken is o zo makkelijk gezegd, maar soms o zo moeilijk uit te voeren. Wat je nodig hebt is: vertrouwen, elkaar wat gunnen en veel geduld. De gemeenteraden staan voor die opgave."
'Een regionale visie is meer dan acht lokale visies met nietje erdoor'
