Wat doe jij als je iemand ziet die hulp nodig heeft? Kijk jij om of kijk jij weg?
We hebben snel vooroordelen als iemand zich anders gedraagt. Een nieuwe campagne roept op om eens in gesprek te gaan met elkaar.
Regio Mensen met 'verward' gedrag komen steeds vaker in het nieuws. Ervaringsdeskundige Ahmet Turkmen spreekt liever over 'onbegrepen' gedrag. "Je moet altijd blijven geloven in mensen en ze niet dat stempel geven", vindt hij. Maatschappelijk werker bij Versa Welzijn Zaineb Toama sluit zich daarbij aan. "We zouden meer naar de mens moeten kijken die achter dat gedrag schuil gaat en zorg en aandacht verdient", is haar advies. "Dat lukt alleen als je met iemand in gesprek gaat. Dat zouden we meer moeten doen."
De politie heeft in 2018 ruim duizend meldingen ontvangen in de Gooi en Vechtstreek over mensen die - in de woorden van Ahmet - 'onbegrepen' gedrag vertoonden. Landelijk is het aantal incidenten in acht jaar tijd verdubbeld tot 90.000. Harro Koeleman, voorzitter van het multidisciplinair overleg verwarde personen, is niet verbaasd over deze cijfers. "We stoppen mensen niet langer weg in instellingen, maar laten iedereen zo veel mogelijk deelnemen in de maatschappij", is zijn observatie. "Ik vind dat een goede zaak, maar daardoor zien we ook vaker dat er mensen zijn die hulp nodig hebben. Om dat in goede banen te leiden, moeten we burgers beter informeren over wat verward gedrag nu precies inhoudt en waar ze terechtkunnen. Het is een taak voor de professionals om cliënten met deze problematiek te begeleiden en tijdig in te grijpen. Door berichtgeving in de media kan de indruk ontstaan dat mensen gevaarlijk zijn, maar meestal is dat niet het geval. Zeker als we in een pril stadium hulp kunnen bieden, voorkomen we dat de ellende escaleert."
Ahmet Turkmen is nu werkzaam als projectmedewerker bij het Herstel-netwerk dat mensen de ruimte biedt voor hun eigen verhaal en keuze om te leren omgaan met hun kwetsbaarheid en weer mee te doen aan het dagelijks leven. Tot zijn 34ste was hij verslaafd aan heroïne, wiet en cocaïne. Vooral de cocaïne had invloed op zijn gedrag. "Ik werd heel achterdochtig", blikt hij terug. "Dan zag ik in het donker politiemensen staan, terwijl er alleen een boomtak wat heen en weer waaide. Later, tijdens een klinische behandeling, kreeg ik waanideeën en was ik onzeker en boos, omdat ik dacht dat ik door mijn behandelaars werd afgeluisterd in de rokersruimte."
Uiteindelijk is hij met professionele hulp uit het dal gekropen, maar het zou gemakkelijker geweest zijn als mensen in hem waren blijven geloven, zegt hij nu. "Ik was clean en vol goede moed, maar voor mijn omgeving was ik nog steeds verslaafd. Juist op het moment dat ik vertrouwen nodig had, geloofden mijn familie, instanties en omgeving mij niet. Ik bleef de onbetrouwbare jongen, de leugenaar, de gek, de junk." Daarom heeft hij zo'n hekel aan het woord 'verward'. "Alsof je dat kunt weten?", roept hij uit. "Het is een stigma, een stempel waar mensen bijna niet van afkomen. We moeten niet te snel oordelen. Mensen met een depressie of andere psychische problemen zijn doorzetters. Het is echt lastig voor hen om hiermee om te gaan. Waarom proberen we niet meer om iedereen als mens te zien?" Het is ook de oproep die maatschappelijk werkster Zaineb Toama doet. "Maak je je zorgen over een familielid of buurtgenoot? Probeer dan eerst eens met die persoon in gesprek te gaan. Kijk of je duidelijk kunt krijgen of iemand hulp wil. Als dat zo is, kun je samen de volgende stap zetten." Wanneer een gesprek niet mogelijk is, raadt de maatschappelijk werker aan om zelf naar gemeente, welzijnsorganisatie of zorginloopspreekuur te gaan. "Het is altijd waardevol als de omgeving de eerste stap zet. Daarna kunnen wij als professionals ondersteunen."
Zorgen?
Wie zich zorgen maakt om iemand, kan contact opnemen met de gemeente. Bel bij een gevaarlijke situatie 112.
kijkjijomofkijkjijweg.nl
'We stoppen mensen niet langer weg in instellingen'