Geen soelaas voor starter: minder kantoren omgebouwd tot woningen
BEL Het is hijgen en puffen om ertussen te komen op de oververhitte woningmarkt. Het ombouwen van onder meer leegstaande kantoorpanden tot woningen zou bij kunnen dragen aan de verlichting van de woningnood. Maar dit gebeurde vorig jaar juist minder dan in voorgaande jaren. “Jammer voor starters en alleenstaanden”, aldus CBS-econoom Frank Notten.
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kwamen er in 2020 zo’n 10.200 woningen bij door het ombouwen van kantoren, winkels en andere gebouwen. De jaren daarvoor ging het steeds om meer dan 12.000 woningen. Ter illustratie: door nieuwbouw kwamen er vorig jaar ruim 69.000 woningen bij.
Minder omgebouwde kantoren
Opvallend is dat er vorig jaar vooral minder woningen in kantoorpanden gecreëerd zijn. Volgens het CBS komt dit niet alleen doordat minder panden werden getransformeerd tot woningen, maar ook doordat in de kantoorpanden minder woningen werden opgeleverd. “Of dit komt doordat het aantal grote geschikte kantoorpanden in de binnensteden aan het opraken is, is nu nog moeilijk te zeggen”, zegt Notten.
Zo kan het aantal getransformeerde woningen per jaar ook erg fluctueren, vertelt de econoom. “Als er in één keer grote bouwprojecten worden opgeleverd, kan het aantal getransformeerde woningen weer toenemen. Zo werden er in 2019 bijvoorbeeld in Rotterdam nog veel getransformeerde woningen opgeleverd.”
De daling van de ombouw van kantoren naar woningen, biedt vooral geen verlichting voor de starter en alleenstaanden op de woningmarkt. “De transformaties voegen vooral kleinere woningen voor hen toe. De overheid wil er gemiddeld per jaar ook 75.000 nieuwe woningen bij. De getransformeerde woningen kunnen daarbij net het kleine verschil maken om dit te halen,” vertelt Notten.
In Blaricum kwamen er vorig jaar zo’n 107 nieuwbouwwoningen bij, in Laren waren dat er zo'n 52 woningen. In beide plaatsen werden er in 2019 en 2020 geen woningen gerealiseerd door omgebouwde panden. In Eemnes kwamen er vorig jaar zo’n 79 nieuwbouwwoningen bij, 5 woningen werden gerealiseerd door omgebouwde panden. In 2019 waren dit er minder.
“De transformaties voegen vooral kleinere woningen toe”
en geen woningen werden gerealiseerd door omgebouwde panden. In 2019 was dit ook het geval.
Kosten en locatie
Uit de laatste cijfers van het CBS blijkt dat 6 procent van de kantoorvloeroppervlakte in Nederland nog leegstaat. Dit komt neer op ongeveer vijfhonderd voetbalvelden. Waarom van de leegstaande gebouwen geen woning gemaakt wordt in deze tijden van woningcrisis? “Omdat de transformaties niet goedkoop zijn. De meeste woningtransformaties worden daarom ook gedaan met overheidsgebouwen”, zegt hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer. “Het is goedkoper om zulke panden om te bouwen, dan commerciële kantoren.” Daarbij zijn niet alle kantoren geschikt voor woningbouw. Zo vind je veel kantoorpanden langs de snelweg. “De ligging van een kantoorpand is ook erg belangrijk. Het moet wel bewoonbaar zijn.”
Hoewel er leegstand van kantoren is, is er ook nog altijd schaarste op de kantorenmarkt volgens Boelhouwer. Hierdoor is het niet altijd wenselijk om kantoren tot woningen te transformeren. “De markt voor kantoren is na de economische crisis weer aan gaan trekken. Het is nog afwachten wat de invloed van corona hierop zal zijn.”
De hoogleraar woningmarkt ziet in de toekomst wel mogelijkheden om meer kantoorpanden tot woningen te transformeren. Zo is voor 2023 namelijk de regel dat kantoren sterk in moeten zetten op verduurzaming. De panden moeten dan op zijn minst een lichtgroen energielabel hebben. Maar dat kost wel geld. "Als men hier niet in wil investeren, dan kan dit gunstig voor de woningbouw zijn.”
