Officiële start van het skûtsjesilen-seizoen; skûtsje Lutgerdina Smeltekop vaart uit in Eemnes

EEMNES - Nadat het skûtsje Lutgerdina Smeltekop in de wintermaanden verlicht aan de Wakkerendijk in Eemnes heeft gelegen, heeft de bemanning eind februari het skûtsje terug gejaagd naar haar vaste ligplaats achter het Eemnesser sluisje. Hier is de boot de laatste weken vaarklaar gemaakt en heeft de bemanning hun eerste trainingsvaart van dit nieuwe zeilseizoen gemaakt op het Gooimeer.

Het skûtsje Lutgerdina Smeltekop is een origineel stalen Fries zeilend vrachtschip dat gebouwd werd in 1904. “Skûtsjes (uitspraak: skoetsje, Fries voor ‘schuitje’) fungeerden in die tijd als vrachtschip voor het vervoeren via vaak ondiepe vaarwegen van allerlei soorten bulk-lading, variërend van mest, terp-aarde, brandstoffen, groentes en bouwmateriaal”, vertelt Joop van der Schaaf van Stichting Skûtsjevaart Eemland.

Zelf was Van der Schaaf altijd fokkenist in zijn actieve zeilperiode. “Een mooie functie en positie aan boord, want met de fok ‘bestuur je in feite het schip’. Helaas heb ik bijna zes jaar geleden een zware hersenbloeding gehad, dus zeilen zit er voor mij niet meer in.” Wel is Van der Schaaf op andere manieren nog betrokken bij de ‘oude dame’ en is hij mede-eigenaar van het skûtsje.

Lepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen

Het skûtsje is met name speciaal omdat het in de afgelopen 120 jaar meerdere functies heeft gehad. “Variërend van vrachtvaarder van 1904 tot1954, en woonschip in de grachten van Amsterdam van 1954 tot 1978, tot de zeilboot vanaf 1982 tot heden. Extra bijzonder voor ons skûtsje is dat het de eerste winnaar was van de Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen (IFKS) in Friesland.” IFKS zijn jaarlijkse zeilwedstrijden voor skûtsjes (in privé-eigendom gehouden) in Friesland.

Het afgelopen jaar heeft de bemanning voor het eerst in bijna 4 jaar weer gezeild. Dat het schip een aantal jaar stil heeft gelegen kwam voornamelijk door technische aanpassingen die moesten worden uitgevoerd aan het schip, zoals de verlenging van de romp van het schip en een nieuwe en langere mast en door de Corona-uitbraak.

Wedstrijd

Inmiddels is het skûtsje alweer via het IJsselmeer naar Friesland gevaren, en staat de eerste wedstrijd van het seizoen, Lemmer Ahoy, gepland in het weekend van Hemelsvaart. Dit is de officiële start van het skûtsjesilen-seizoen: “Afgelopen jaar is de Lutgerdina als 3e geëindigd van in totaal 14 skûtsjes. Echter werd die wedstrijd overschaduwd door het omslaan van ons skûtsje tijdens een ultieme poging om toch de 2e plaats te bemachtigen. Ook dit jaar hopen we weer op een podium-plek, al zal dat lastig worden omdat veel skûtsjes hebben geïnvesteerd in nieuwe zeilen en materiaal”, aldus Van der Schaaf.

Tijdens wedstrijden bestaat een bemanning uit veertien of vijftien koppen: “De schipper aan het helmhout, vijf man op het achterdek voor bediening van het grootzeil van 140 vierkante meter, vier man op het middendek voor de bediening van de zwaarden en vijf man op het voordek aan de fokkeschoot en als uitkijk op de opsteker”, legt Van der Schaaf uit.

Gedurende het seizoen blijft het skûtsje in Friesland waar door de bemanning tussen de wedstrijden door vaak wordt getraind. In totaal staan dit seizoen ongeveer tien wedstrijden gepland voor het team. “Het IFKS is de belangrijkste en start op zaterdag 17 augustus op het IJsselmeer ter hoogte van Hindeloopen en eindigt op zaterdag 24 augustus in de baai van Lemmer gadegeslagen door vele toeschouwers op- en rond het water. Afgelopen seizoen greep de Lutgerdina net naast het podium en eindigde als 4e. Dus voor dit jaar zijn de verwachtingen hoog gespannen.”

Speciaal skûtsje-bier

Dit jaar bestaat de Stichting Skûtsjevaart Eemland vijf jaar. “En daarnaast bereikt onze oude dame de gezegende leeftijd van 120 jaar”, laat Van der Schaaf weten. Het afgelopen najaar is onder het genot van een alcoholische versnapering druk nagedacht over het seizoen 2024. “Tim Engel, één van de bemannigsleden, is tevens brouwmeester en dus werd besloten tot het brouwen en uitbrengen van een speciaal skûtsje-bier.”

Het type biertje werd gekozen en het etiket ontwikkeld. “Inmiddels is ruim vijfhonderd liter gerstenat gebrouwen en de afgelopen dagen zijn er ongeveer 1400 flesjes gevuld. De opbrengst van de verkoop wordt geheel gebruikt voor aanschaf van een nieuw grootzeil. Momenteel wordt nog gezeild met een derdehands zeil dat al meerdere keren moest worden hersteld. Naast de verkoop van het bier is tevens een crowdfundings-actie opgezet om de financiering van deze aanschaf verder rond te krijgen.”

Teamsport

Ook zijn nieuwe mensen altijd welkom in het team. “Skûtsjesilen is echt een teamsport. Dus vind je het leuk om op het water te zijn en houd je van fysieke inspanning? Kom dan vooral eens meevaren op ons skûtsje.”

Hij vervolgt: “Zeilen is voor jong en oud. Inmiddels hebben we drie teams: een WedstrijdTeam (WT), een ToerTeam (TT) en een vrouwenteam (VT). Het WT is gericht op deelname aan de grote wedstrijden (IFKS) waarvoor ook echt getraind wordt. Het TT is voor iedereen die het leuk vindt om eens mee te varen. Ook zij varen af en toe wedstrijden en varen de boot vaak naar en van Friesland. Altijd een prachtige tocht over het IJsselmeer. Daarnaast het VT, dat ook hun eigen wedstrijden zeilt, zoals de Muider Hardzeil dagen.” Naast bemanningslid zijn, kan men ook meewerken aan het onderhoud aan het schip. Eens per jaar gaat het schip ruim een week uit het water en kan op die manier ook het onderschip worden bijgewerkt. “Altijd een mooi gezicht als een skûtsje van ongeveer 40 ton uit het water wordt getakeld.”

Geïnteresseerd? Bel Joop van der Schaaf voor info en mogelijkheden via: 
06 51 58 00 36